ماهنامه رواق هنر و اندیشه
پیاپی 50 (بهمن 1384)

مقاله حاضر نقد مطالب آقای دکتر سروش درباره دو عنصر مهم اعتقادی شیعه یعنی امامت و مهدویت می باشد. به زعم ایشان، این دو امر اعتقادی هم با عقیده به خاتمیت و هم با دموکراسی و مردم سالاری ناسازگاری دارد. به تعبیر دیگر، یا باید به خاتمیت و دموکراسی وفادار ماند و یا به امامت و مهدویت. در این مقاله ضمن تجزیه و تحلیل این دو عنصر اعتقادی به نقد دیدگاه های آقای سروش پرداخته شده است.

انقلاب اسلامی ایران بزرگ ترین پرسش را در ذهن انسان غربی ایجاد کرده است. تدوین و نشر انواع کتاب ها، پایان نامه ها و مقالات نیز برگزاری کنگره ها و همایش های مختلف از جانب غرب درباره انقلاب اسلامی به خوبی این ادعا را ثابت می کند. این در حالی است که غرب به دلیل ساحت تنگ مادی که در آن شکل گرفته و قوام یافته است هرگز نتوانسته و نخواهد توانست که حداقل ساحت قدسی و معنوی انقلاب اسلامی را- که جوهره و اساس آن می باشد- درک نماید. دراین مقاله به برخی از تفسیرهای اشتباه و نادرست نظریه پردازان غرب درباره ماهیت انقلاب اسلامی، اشاره می شود.

عشق مبدا تجلیات الهی و سرچشمه جاری و ساری هستی است که در تکوین و تشریع ظهور یافته و خداوند حدوث و بقای عالم و آدم را بر آن بنیان نهاده است و عشق در انسان، به رنگ عاشق و محدود به حد وجودی و سعه هستی اوست، زیرا چگونگی و نوع رنگ عشق بستگی به درون و ملکات وجودی عاشق دارد و اگر عشق تقسیم پذیر به عشق رحمانی و شیطانی، آسمانی و زمینی، حقیقی و مجازی یا ملکوتی و ملکی است برگرفته از ذات و درون عاشق است. از این رو انسان برای دست یابی به رنگ و بوی عشق باید به ظرفیت وجودی و درون خویش بنگرد...

به منظور فراهم شدن زمینه مناسب برای بحث منطقی درباره تولید دانش باید مبادی تصوریه آن از جمله مفهوم علم روشن شود. بشر معاصر به امید ساختن بهشت زمینی با تکیه بر شناخت طبیعت و غفلت از پایه های معنوی تفکر و تمدن به پیش رفت. اما امروزه با توجه به توسعه علوم گوناگون، با بحران های بی شماری دست به گریبان است. با شکل گیری انقلاب اسلامی و احیای اندیشه پویای دینی، مبانی تازه ای برای تولید دانش و تحقق تمدن اسلامی کشف شد. از این رو پرسش از حقیقت علم در نظر قرآن که در این کتاب آسمانی بر آن تاکید فراوان شده است، ضروری می نماید...

پیش از تشکیل حکومت اسلامی، نقش دین در کشور ما ارتقا یافت و زمینه برای اداره جامعه در چارچوب الگوهای دینی، بیش از پیش فراهم شد. در این راستا انتظارات عمومی از حوزه های علمیه برای تبیین و معرفی راه کارهای حاکمیت دین بر جامعه نیز افزایش یافت و رسالت این مراکز علمی و تبلیغی سنگین تر شد. حوزه های علمیه برای انجام این رسالت باید در صدد توسعه و تکامل تفقه باشند و روش تفقه و اجتهاد را هم از لحاظ کیفی (عمق و محتوا) و هم کمی (مسائل و موضوعات جدیدتر) گسترش دهند...

بیت تردید شکل گیری سازمان تجارت جهانی(wto) را باید مهم ترین رویداد حقوقی در عرصه تجارت بین الملل طی یک دهه اخیر دانست. اهمیت جایگاه و کارکرد ویژه این سازمان در زمینه اقتصاد و تجارت جهانی نگاه اقتصاد دانان، حقوق دانان و سیاست مداران را به خود جلب نموده است. از سوی دیگر، نگرانی و تردید کشورهای کم تر توسعه یافته و جان سوم درباره عضویت در این سازمان و اظهار نظرهای موافقان و مخالفان آن، باعث شده بر اهمیت و حساسیت این سازمان افزوده شود...

این نوشتار به دنبال تحلیلی جریان شناختی از روشن فکری سکولار بعد از انقلاب می باشد. به این منظور، با بررسی شاخص ترین جریان های روشن فکری سکولار، ابتدا نوع رویکرد جریان های فوق نسبت به مدرنیته غرب و سپس راهبرد جریان های فوق را در حل پارادوکس سنت و تحدد بررسی نموده و با نقد و ارزیابی آن، به استنباط و داوری نسبت به راهبردهای به کار گرفته شده در مسئله علم دینی می پردازد.